Balıkesir’in Ayvalık ilçesinde, mübadelenin 100. yıldönümü Cunda Adası’nda düzenlenen ayrımsız törenle kutlandı.
Ayvalık Giritliler Derneği aracılığıyla düzenlenen tören, mübadillerin Cunda’ya ilk aşama atarak karaya çıktığı noktada gerçekleştirildi.
Ayvalık Site Konseyi Başkanı Halil Ateşin’un sunumuyla başlayan törende mütekellim Ayvalık Giritliler Derneği Başkanı Ateşli Tunçmen, 2023 yılının Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun yanında mübadillerin, ağababa yurtlarından temel yurda gelişinin üstelik yüzüncü yılına denk geldiğini ifade etti.
Tunçmen, “Benzeri yanımızda bittabi ızdırap var. Atalarımızın tıpkı asır önce bırakmak zorunda kaldıkları yurt bildikleri şehirleri, kasabaları, köyleri haddinden fazla özledik. Büyüklerimizin gölgesinde esrar dizdikleri gülibrişim dallarını, suyundan içtikleri çeşmeleri, namaza durdukları camileri, düğün topluluk günlerinde hora döndükleri karye meydanlarını, içtenlikli evlerimizi çokça amma haddinden fazla özledik.” diye niteleyerek konuştu.
Cumhuriyetin yüzüncü yılında çözüm muntazır bir nice sorunla karşı karşıya olduklarını tabir fail Tuçmen şunları anlatım etti:
“Etrafımızda yaşanan savaşlar ve dış dünyada kalan gerilim hepimizi sıkıntılı ediyor. Serencam dönemde herhangi bir kesimi etkileyen iktisadi akse, kontrolsüz biçimde ülkemize gelen milyonlarca mülteci zımnında ortaya çıkan demografik mesail ve günce yaşamımızı temas güzeşte çağ az buçuk daha tehdit eden içtimai problemlerden her Türk vatandaşı kabil bizler bile olumsuz etkileniyoruz. Ancak bütün bu sorunların içtimai sulh ve harmoni zarfında çözülmesinden eksantrik benzeri çaremiz olmadığının farkındayız. Bir Zamanlar olduğu gibi daha çok da biz mübadil çocukları ve torunları, ülkemizde yaşanan her problemin üstesinden karışmak için ilişki ve el birliği içinde çok çalışmaya devam edeceğiz. Vatanımıza ve milletimize olan sorumluluklarımızı adına getirmekten tek antlaşma vazgeçmeyeceğiz.
Ayvalık Belediye Komutan Vekili Ulvi Jale üstelik kendisinin bile benzeri mübadil torunu olduğunu vurgulayarak, “100 yıl önce vatanlarından, yurtlarından olan bu insanlar, benzeri günde, bir haftada kendi evlerini fırlamak zorunda kaldılar. Birçok uşak anasız-yetim, kaç aşk ise muallel kaldı bu mübadelede. Kaç fert gitti. Belki bile bizim atalarımız özlük topraklarına Türklük kimlikleriyle tıpkısı bayram edasıyla geldiler. Gururluyum, 100 yıl ilk buraya mevrut atalarım bu şehrin ticaretine, tarımına, yaşamına, ekonomisine, kültürüne, toplumsal içeriğine değerek bu kente bire bir taraf verdiler. Bugün Ayvalık haddinden fazla özelse, özge tatil kasabalarından tıpkısı farkı varsa, bunu birazda mübadil atalarımıza borçluyuz.” diye konuştu.
Etkinlikte Ayvalık Rebetiko Topluluğu’nun sıkça mübadele döneminin acılarını anlatan Türkçe ve Yunanca verdikleri dinleti ve koristlerin arasında mevcut önce mübadillerden 1932 doğumlu Hüseyin Öztürk da büyük bağ gördü.
Ayvalık Belediyesi Tiyatrosu oyuncularının denizden tekne ile gelerek, Ayvalık’a önceki adımlarını atan mübadilleri canlandırmasının peşi sıra tören, değiş tokuş sırasında hayatlarını kaybedenlerin manevi huzurunda denize karanfillerden oluşan bir çelenk bırakılmasıyla sona erdi.
Etkinlikte siyasal parti ve sivil cemiyet kuruluşlarının temsilcilerinin birlikte mübadil torunları ve canlı tıpkısı yurttaş topluluğu hazır bulundu.
