Diyarbakır hasır bileziğinin fiyatı otomobille yarışıyor
Bu hasır kelepçe Avrupa’ya büyüklüğünde gidiyor
DİYARBAKIR Düğünlerin gözde takıları beyninde kayran düz Diyarbakır’ın anılmış zer hasır bileziği, asırlardır ahali emeği ayn nuru ile üretiliyor. Avrupa’ya kadar yolculuğu bitmeme ediyor.
Binlerce almanak geçmişe raci Diyarbakır hasır bileziği, kızıl fiyatlarındaki artma nedeniyle 30 bin ile 200 bin TL beyninde mütebeddil rakamlarla araba fiyatları ile yarışıyor. Asırlardır cevahircilik mesleğinde makineye girmemiş ahali sanatlarından biri kendisine gösterilen hasır kelepçe, gerdanlık, küpe ve yüzükten oluşan tıpkı yük setidir. Diyarbakır hasırı, dünyada birçok ülkeye bile ihraç ediliyor. Hasır kelepçe yapımındaki önceki aşamada, külçe veya hurda zer eritiliyor. İnce ve detaylı lif haline dönüştürülen altın, malafalara tekerlek tekerlek sarılıp örülüyor. İşlemecilerin makule dedikleri çipo ile bileziğe Diyarbakır’a arpalık anadan görme örge işlendikten sonradan yerel ve ecnebi vatandaşa sunuluyor. Forma Sur ilçesinde hasır işleme sanatını 20 yıldır babadan kalma bire bir çığır olarak bitmeme ettiren 32 yaşındaki Mehmet Şarap, bu meslekte çırak yetiştirilmesinin ağırlık olduğunu söyledi. Külçe altınların eritilerek sıkıntı seti, gerdanlık ve bilezikten oluşan Diyarbakır hasırı yaptıklarını rapor eden Çakır, “Burada önce evvel külte altını eritiyoruz. Erittikten sonraları tel haline getirip anlaşılan gramdaki malafalara tekerlek teker sarıyoruz. Altını güzelce örükledikten sonra örs makinesinde dövüyoruz. Bu dövme işlemi ruhsuz olan hasır bileziklerimizin sıklaşmasını sağlıyor. Bileziğimizi yazma yaptıktan sonra töz yapıp herhangi bir iki kenarı birleştiriyoruz. Akıbet aşamamızda geleneksel motifimizi bileziğin orta kısmına işledikten sonradan altını asitli suyumuza sokup altın rengini kazandırmış oluyoruz” dedi.
“Sadece bölgede değil, dünya genelinde yeğleme ediliyor”
Otomobil fiyatıyla yarışan hasır bileziği değerinin 30 bin ila 190 bin TL arasında olduğunu tamlayan Çakırdoğan, “30 gramdan başlar 200 grama büyüklüğünde el işi yapılır. Diyarbakır Hasırı kadınlar eliyle takkadak bölgede değil, dünya genelinde yer çok tercih edilen tıpkı bilezik modelidir. Bu bileziği Diyarbakır’dahi 6 idareci yaptığı için müşterilerimiz çok oluyor. Bundan belde yoğunluğumuz hiç bitmiyor. Benzeri hasır bileziğin hazırlanması neredeyse bire bir günümüzü alıyor. Böylece işimizin yoruculuğuna da namevcut diyemeyiz” ifadelerinde bulundu.
Uğur ilçesinde mücevhercilik eden Şeyhmus Kamer, Diyarbakır hasırının kentte sunma çok istem gören tartı türlerinden biri olduğunun altını çizdi.
“Bir Nice yöreye ilişkin hasır çeşitleri mevcuttur. Temsil Trabzon Hasırı, Mersin Hasırı değişkenlik gösteriyor” diyerek mütekellim Ay, “Ama Diyarbakır’de yeryüzü aşkın yeğleme edilen Diyarbakır Hasırıdır. Elden Diyarbakır’da değil, Türkiye’nin birçok iline kargo şeklinde gönderiyoruz. Bununla de kalmayıp Avrupa’ya üstelik gönderiyoruz” diyerek konuştu. İşleme ustalarının kuyumcular ve müşteriler için muttasıl demeden çalıştığını söyleyen Ay, “Bulunduğumuz talih turizmin arz kısık olduğu ilçelerden biridir. İşlerimiz pahal olduğu için atölyelerimiz da genelde bu civarlarda bulunuyor. Bir Nice altın ustalarımız mütemadi bizler ve müşterilerimiz için ahali emeği göz nuruyla bu bilezikleri işleyip üretiyorlar. Bizler da hasır bilezikleri alıp satışa sunuyoruz” şeklinde konuştu.
