Doç. Dr. Ateşli Erüz: “Karadeniz maalesef Avrupa’nın sunu kalıntı denizi namına kabul edilen benzeri bahir”
TRABZON Karadeniz Ustalık Üniversitesi Sürmene Bahir Bilimleri Fakültesi Akademisyen Doç. Dr. Coşkun Erüz, Karadeniz’in maatteessüf Avrupa’nın sunu düzensiz denizi adına kabul edilen benzeri deniz olduğunu belirterek şuanda dünyada 100 milyon tonun üzerinde çöpün akarsularla denizlere taşındığını söyledi.
KTÜ Sürmene Bahir Bilimleri Fakültesi eş sahipliğinde 2 çevrim sürecek olan “Uluslararası Karadeniz’dahi Deniz Çöpleri Sempozyumu” zaman Prof. Dr. Osman Turan Firez ve Kongre Merkezi’nde başladı. Sempozyumun açılışında bayram alan Trabzon Valisi İsmail Ustaoğlu, “Günümüzde tıpkısı taraftan ekosistemimizi zılgıt fail bu makule atıklarla ait benzeri güruh farklı projeler ülkemizde uygulanmaya çalışılıyor. Cumhurbaşkanımızın eşi hanımefendi Emine Erdoğan himayesinde yürütülen akim atılmış projesi bile bunlardan birisi. Yine sair yandan farklı projelerle cümle bu hepimizi yıldırma fail, canlıları yıldırma eden, tabiri caizse hayat hakkımızı zılgıt eden her çeşit atıkla savaş hepimizin asıl görevi” dedi. KTÜ Rektörü Hamdullah Çuvalcı da kalpsiz atıkların okyanuslarda olduğu kabil Karadeniz’üstelik hemencecik arttığına dikkat çekerek, “Kıyılardan sefine ve tıpkı bahir araçlarından, akarsulardan taşınan ve yüzde 80’ine yakını denizde 500 yıldan çok bozulmadan kalabilen plastiklerden oluşan ceberut atıklar okyanuslarda olduğu gibi Karadeniz’dahi tezelden artmaktadır. Bu sorunun çözümünde amme idareleri, hür teşebbüs ve STK’ların alay malay çalışması gerekmektedir. LitOUTer projemiz darülfünun, kamu, özel sektör ve STK aksiyon birliğiyle ölçülü emsal bire bir projedir” diyerek konuştu.
Proje Koordinatörü KTÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ateşli Erüz bile KTÜ Bahir Bilimleri Fakültesi olarak 10 yılı güzeşte süreden beri bahir çöpleri üstüne icraat yürüttüklerini kaydederek “KTÜ Deniz Bilimleri Fakültesi adına 10 yılı güzeşte süreden beri bahir çöpleri konusunda icraat yürütüyoruz. Bu kapsamda Avrupa Birliği’nin üstelik 2014 -20 programında bahir çöpleri konusunu ön plana çektiklerini tığ birlikte darülfünun olarak 4 ortak ülke bir proje sunduk. Tasavvur, deniz çöplerini ilmî olarak tayin ediyoruz kamu kurumlar ve evcil idareler kendi görevleri dahilinde bahir çöplerini ve farklı acımasız atıkları almak üzere nasıl ayrımsız mevzuatlar var uygulama yapılıyor. Düşünün Türkiye’dahi 83 milyon adam yaşıyor 83 milyon insanın her biri günde ayrımsız biricik gübür aynı yegâne sigara izmariti, ambalaj, poşet atmış olsa 83 milyon nüsha ediyor. 83 milyon parça atığı toplamak emretmek doğanın ve dünyanın tüm ayrımsız şekilde çöplerle doluyor. Bunu mankafa temizlemeniz imkansız. Şu zaman dünyada 100 milyon tonun üstünde denizlere taşınmış yüzer durumda 100 milyon yer az dibe batmış yerine 5-10 allahsız denizin dibinde ve içre dolaşıyor. Tıpkısı şekilde berri alanlarda derelerde ve göller bile alçak miktarda kirlilik söz konusu. Bu projede şunu yapmaya çalıştık sorunu atma kelimesini atmayacağım, atmıyorum, attırmayacağım anlamına ati şekilde kişiselleştirebilirsek bütün erler kendisine kavratırsak o ahit sorunun çözümünde dahi evvel atandan başlayarak çözmüş oluruz hedef buydu. Bu kapsamda projemizi sunduk. Dört mutluluk 6 ortakla birlikte projemiz kabul gördü bir numara öncelikli proje olarak. Yaklaşık 28 aydır uyguluyoruz” şeklinde konuştu.
Karadeniz’in Avrupa’nın sunu çepel denizi namına kabul edildiğine özen çekici Erüz, “Karadeniz maalesef ne eyvah ki; Avrupa’nın en düzensiz denizi adına kabul edilen benzeri bahir. Yani eldeki ilmî verilere binaen Avrupa Birliği eliyle yeryüzü kalıntı bahir olarak tanımlanıyor. Yemeden Içmeden deniz çöpü yerine değil, petrol kirliliği sair kimyevi tehlikeli esrar ve özge uzvi inorganik olan kirleticilerin hepsi anlamında baktığında hepsi etki. Maatteessüf hepimiz kirletiyoruz, deniz çöpünde de boyut aynı. Trabzon’u göze alsak yaklaşık 800 gramla bir buçuk kilogram ortada günlük atık üretiyoruz. Bu atığın yüzde 70’i toplanıyor olsa dahi yüzde 10-20’si aynı şekilde arama dışında doğaya bırakılıyor. Çabucak Trabzon’bile yılda 3 bin ton gibi tıpkı nicelik Karadeniz’e gidiyor. Bunu bilcümle ülkelere düşünürseniz Karadeniz’in etrafında 160 milyon insanın yaşadığını düşünürsek devasa tıpkısı rakama ulaşıyor. Dolayısıyla sav çokça vahim. Çöpün şöyle tıpkısı özelliği var. Okyanus ve denizler akım halindedir. Örneğin Trabzon kıyılarına atılan olan ayrımsız atık 1 kamer sonradan Gürcistan kıyılarına, oradan de Rusya’evet akilane gidiyor. Bulgaristan’a atılan atıklar Garp Karadeniz’den İstanbul Boğazından Marmara’evet evet birlikte Sinop, Zonguldak’a akıllıcasına geliyor. Ayrıntılı yıllar denizin içerisinde dolaşıp duruyor. Maatteessüf bu çöpler yüzdelik 80’i plastik ve bunların çoğu yüzer durumdadır. Bu yüzdelik 80 plastik ne yazık kim 500 yılı geçen bir sürede doğada parçalanıyor. Benzeri plastik denize düştüğünde kısaca 20 soy sop boyunca orada kalacak” ifadelerini kullandı.
Türkiye’nin birlikte Romanya, Gürcistan ve Bulgaristan’ın ortak olduğu Avrupa Birliği destekli “LitOUTer” projesi kapsamında planlı sempozyumda, bahir çöpü kirliliğinin kaynakları, bahir çöpü konusunda eğitim bilimi ve bilinçlendirme çalışmaları, bahir çöpüne ait mevzuat, yönetimsel boyut ve çalışmalar, deniz çöpünün ekolojik, kazançlı ve sosyo kültürel etkileri ele alınacak.
