Mardin eşiğinde kâin bitki türleri susuzluk tehditti altında

Mardin, dünyada nâr altında olan 12 nebat türüne aile sahipliği yapıyor

MARDİN – Dünyada yaşanan hava tebdili bitki türlerini üstelik zılgıt ettiği değerlendiriliyor. Mardin eşiği kurak şerait altında yapraklarda fotosentezin yavaşladığını ve bunun sonucu adına çımbar gelişiminin zayıfladığını belirten Mardin Artuklu Üniversitesi Kızıltepe Ekincilik Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Yusuf Doğan, “Mardin, endemikleri açısından zenginliklerini koruyabileceklerini düşünmekteyiz. Inatçı halde endemik türler namevcut türlü ve amma velakin domestik türlerin yerini, artan susuzluk stresine henüz bereketli adapte olan yıpranmamış türler de alabilir” dedi.

Dünyada mütebeddil abuhava ve albeni sıcaklıkları bitkileri gözdağı ederken, endemik bitki açısından ensesi kalın olan Mardin Eşiği ve ülkemizi dahi tehdit ediyor. Yağışsız şerait altında yapraklarda fotosentezin yavaşladığını ve bunun sonucu namına cımbar gelişiminin zayıfladığını belirten Mardin Artuklu Üniversitesi Kızıltepe Tarım Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Yusuf Doğan, “Mardin endemikleri açısından zenginliklerini koruyabileceklerini düşünmekteyiz. Münasebetsiz halde endemik enva namevcut olabilir ve amma velakin yerel türlerin yerini, mütezayit kuraklık stresine daha gür adapte olan kullanılmamış enva dahi alabilir” değerlendirmesinde bulundu.

“12 nebat türü için dünyadaki bir tane vürut yeridir”

Topluluk olduğu biyolojik zenginliğinden kıran Mardin Eşiği kocaman huy alanı kendisine zar edildiğini hatırlatan Prof. Dr. Doğan, “Alan, dünya ölçeğinde hırs altında olan 12 nebat türü üzere dünyadaki yegâne hulul yeridir. Mardin geveni, Midyat geveni, Değnek geveni, Özmayasıl, Mardin soğanı, Ballıkurtkulağı, Ballıkurtkulağı, Hoca çiğdemi, Mardin salkımı, Sütotu, Zınnar soğanı ve Mardin çiğdemi kabilinden nebatat endemik bitkilerdir. Buğdaygiller ailesinden bir nice çeşit bölgede yetişmektedir. Acemi buğday ve rüşvet heybetli cinslerdir. Bu endemik bitkilerden bazıları yöre halkı marifetiyle azık ve tıbbi yerine kullanılmaktadır” dedi.

“Endemik bitkilerin yaşam alanları daralmakta”

İnsan faktörünün endemik bitkileri olumsuz etkilediğini değinen Prof. Dr. Doğan, “Şehirleşme, sanayi, ekincilik, turizm, hayvancılık ve firez yakma kadar doğrudan yahut mufassal adına yapılan eş faaliyetleri bitki çeşitliliği üzerinde gravite oluşturan genişlik koca etmenlerdir. Bu etkinlikler sonucunda bölgede yetişen endemik bitkilerin yaşam alanları daralmakta, nesilleri tehdit altına girmekte ve bu tartı her sabık devir artmaktadır. Son yıllarda kuraklığında kendini adamakıllı hissettirmesiyle bu arada yıldırma seviyesi elan bile haddinden fazla artmaktadır” şeklinde rapor etti.

“Endemik türler yok kabil”

Kuraklığın oluşturduğu stresin nebat büyümesini ve verimini etkileyen yer yaygın çevresel stres faktörlerinden biri olduğunu kaydeden Doğan, “Bitkiler yaşamları boyunca yeryüzü az tıpkı nöbet ateşlilik dönemi ile karşılaşabilirler. Yağışsız şerait altında yapraklarda fotosentez yavaşlar ve bunun sonucu namına filiz gelişimi zayıflar. Yağışsızlık ihtimalinde, şayet susuzluk boyutu çokça ağırbaşlı değilse, endemik türlerin sahip oldukları mekanizmalarla varlıklarını sürdürebileceklerini ve Mardin endemikleri açısından zenginliklerini koruyabileceklerini düşünmekteyiz. Hırçın halde endemik çeşitler namevcut tür ve bununla birlikte domestik türlerin yerini, mütezayit susuzluk stresine daha gani adapte olan yeni çeşitler üstelik alabilir” ifadelerinde bulundu.