ŞANLIURFA/IĞDIR – Mevsimsel ekincilik işçileri “Aldatmak Parası İçin” Türkiye’yi dolaşıyor (1)

Mevsimsel tarım işçileri, Türkiye’nin ciharıyek yanı sıra cebin teri dökerek üretime katkı sağlıyor.

Tarım ve hayvancılıkta ülke ekonomisine makro katkıda kâin Doğu ve Güneydoğu Anadolu kentleri, eş gücüyle birlikte üretime bindi veriyor.

Tarım alanlarının büyüklüğü açısından Konya ve Ankara’dan sonra üçüncü tam meydan düzlük Şanlıurfa’üstelik bile bazen aileler geçimlerini memleketinde sağlarken, çok sayıda ev üstelik evlerini geride bırakıp Adana’dan Konya’ya, Mersin Ağacı’den Kalabalık’ya, İzmir’den Sakarya’ya, Kütahya’dan Bursa’ya kadar Türkiye’nin dört bir köşesine her an toprak ve bahçelerde çalışıyor.

Gittikleri yerlerde cehre, yerfıstığı, soğan, sarımsak, sarıerik, lamba karpuzu, şeker pancarı, patates, çilek, biber, fasulye, gündöndü, domates, elma, üzüm ve fındık üzere ürünlerin hasat yahut çapalama işlerini yapan işçiler, kurdukları çadırlarda site yaşamı ve teknolojiden uzak seyretmek zorunda kalıyor.

Televizyon ve radyoyu kendileri amacıyla haddinden fazla şiddetli gören ekincilik işçilerinin bu hayat koşullarından çocukları da etkileniyor. Kavurucu ısıdam altında günde bazı bazı 12 saat gitmek zorunda artan ekincilik işçileri, gittikleri yerlerdeki işlerini tamamladıktan sonradan şehir değiştirerek mevsimine bakarak ikinci, hassaten üçüncü ürünün hasadına katılıyor.

Her sene karı ayından itibaren başladıkları yolculukta önceki durakları Çukurova olan ekincilik işçileri, burada seralarda ve karpuz fidesi ekiminde çalışıyor, arkası sıra yerfıstığı hasadı amacıyla Osmaniye’ye, soğan hasadı için Amik Ovası’na, hububat, çükündür, nohut ve patates hasadı amacıyla İç Anadolu’ya, domates hasadı amacıyla Ege’ye, sarıerik hasadı üzere Malatya’ya peşi sıra fındık hasadı üzere Karadeniz’e gidiyor.

Sabahın evvel ışıklarıyla çadırlarından çıkıp tarlaların yolunu tutan tarım işçilerine, alelumum çocukları bile haremlik ediyor. Gittikleri bölgelerde deri yahut konteynerlerde artan işçilerin ağızlarından sâdır kuma kortej ise “Savsaklamak parası üzere” oluyor.

Tarım işçileri, sonuç yıllarda Antalya ve Sazak’e üstelik seralarda çalışmak amacıyla gidiyor.

“Türkiye’üstelik 2 milyona mümasil mevsimlik gezici tarım işçisi var”

Harran Üniversitesi Selen Yazın Fakültesi Coğrafya Bölümü Bölgesel Coğrafya Anne Haber Dalı Başkanı Prof. Dr. Sedat Fakül, AA muhabirine, sezonluk ekincilik işçiliği ve barhana üstüne detaylı yıllardır akademik çalışmalar yürüttüğünü söyledi.

Dünya genelinde ekincilik sektöründe 1,1 milyar kişinin aksiyon gücüne ihtiyaç duyulduğunu, bunun 450 milyonunun mevsimsel tarım işçisi gücünden karşılandığını tamlayan Nokta, “Türkiye’üstelik istihdam edilen kısaca 32 milyon kişiden 5-6 milyonu tarım sektöründe meydan almaktadır. Bunun 2 milyona yakınını ise sezonluk seyyar ekincilik işçileri oluşturuyor.” dedi.

Nokta, mevsimsel turist ekincilik işçilerinin zat içlerinde iki gruba ayrıldığını dile getirerek, “Biri mahalli anlamda, yani kendi yöresinde ama evini tecezzi ederek zamanının balaban aynı kısmını tarımda, çalışacağı tarlada geçirenler. Ötekisi ise ailesiyle ülke dışına çıkanlar ki bu büyük bire bir sayıdadır. Yılın 5 ila 8 ayını kendi evleri ve illeri dışında geçirmek için yola çıkarlar. Yemeden Içmeden bir yöreye de gitmezler mobil bire bir hayat sürdürürler. Söz Gelişi Malatya’ya kayısıya elan sonradan Karadeniz’e fındığa, İç Küçük Asya’birlikte şekerpancarına, Çukurova’bile pamuğa, Akdeniz’bile narenciyeye, Ege’birlikte ise üzüme masraflar. Yani yılın az daha nazik tıpkısı kısmını zat hayat alanları dışında geçirirler.” diye niteleyerek konuştu.

Mevsimsel turist ekincilik işçilerinin seçme yıl okullar kapanmadan cümle sülale fertleriyle bulundukları yeri terk ettiklerini söyleyen Benek, şöyle devam etti:

“O nedenle elimizde sayıya ilgili açık bire bir vukuf bulunmamaktadır ancak pandemiyle birlikte sayıya kısmen ulaşılmış durumdadır. 2020’birlikte diyar dışına geçmek zorunda mütezayit sezonluk tarım işçileri pandemiden affedilmiş tutuldu ve izin alarak toprak dışına çıktılar. Bu açıdan bakıldığında dahi aynı azalma oldu, yani erinçsiz olanlar o anda Kovid-19 olanlar benzeri kısmı gidemedi ama buna karşın 2020’üstelik resmi müsaade alarak Şanlıurfa dışına sâdır sülale sayısı 27 bin civarındadır. Parçalanmamış ev fertleri karışma edildiğinde ortaya çıkan tabela 160-170 bin ekincilik işçisine mukabele ediyor. Şanlıurfa’dahi bilcümle aile fertleri karışma edildiğinde mecmu sayının 300 bin olduğunu söyleyebiliriz.”

“Mobilite bire bir yaşamdan bahsediyoruz”

Prof. Dr. Fakül, Türkiye genelinde mevsimsel ekincilik işçisi üzerine müşteri ve donör bölgelerin yıldızlı ortaya çıktığını dile getirerek şunları söyledi:

“Bildirme haddinden fazla Doğu ve Güneydoğu Küçük Asya bölgeleri, özelikle Güneydoğu illeri en çok sezonluk ekincilik işçisinin olduğu nahiye olarak karşımıza çıkıyor. Kısmen İç Rum Bölgesi’nde üstelik olduğunu söyleyebiliriz. Mevsimlik tarım işçisi düz bölgeler ise Karadeniz fındık, İç Anadolu şekerpancarı, Çukurova cehre ve gayrı sebzeler, Ege’dahi üzüm kadar mahsulat… Kafile veren ve alan bölgelerde hakeza benzeri mobilizasyon var. Yani mobilite ayrımsız yaşamdan bahsediyoruz. Kaslı ülkelerde mevsimsel ekincilik işçisi mobilizasyona geçerken çokça anif ve açık ayrımsız şekilde ayrıntılar dahil edilmez ama Türkiye’üstelik çok örtüsüz ve açık benzeri şekilde eş fertleri hepsi karışma edilir. Yani elan kapanmadan torunlar okuldan alınır ve yollara düşülür.

Dolayısıyla Türkiye’da 5-6 milyon güç tarım sektöründe çalışırken, hem mahalli hem gezgin olarak bakıldığında 2 milyona mail ayrımsız mevsimlik ekincilik işçisi verisi var. Bu anlamda dikkati çeken ülke dahi Şanlıurfa’dır. Şanlıurfa’nın bu büyüklüğünde efdal olması aşağılık düşündürücüdür. Çünkü ekincilik potansiyelinin sunma faziletkâr olduğu illerden biri.”

Turist tarım işçilerinin mesai takvimi

Çoğunluğu Şanlıurfa’dan olmak amacıyla Güneydoğu’dan Türkiye’nin ciharıyek yanına çalışmaya giden turist ekincilik işçileri, yekpare yılı az daha memleketlerinin dışında çalışarak geçiriyor.

Şanlıurfa, Mardin, Şırnak ve Diyarbakır ile Trakya bölgesi dışardan mevsimsel tarım işçisi göçü almazken, bu illerden Türkiye’nin ciharıyek yanına iştirakçi gidiyor.

Gezici tarım işçilerinin çalışma takvimi ise şöyle:

Eş: Lamba Karpuzu fidesi ekimi (Adana)

Şubat: Brokoli, Karnabahar (İzmir)

Mart: Erik (Mersin Ağacı)

April: Şeftali, çilek (Sazak), soğan (Hatay), turp (Osmaniye), erik (Manisa), şeker hastalığı pancarı çapa işlemi (Kırşehir), domates-salatalık (Adana), domates, kapya biber, çilek, turşuluk biber (Çanakkale)

Mayıs: Karpuz, patates, soğan, şeftali (Adana), soğan (Osmaniye), kiraz (Manisa), çükündür çapalama ve söküm (Erzincan-Yozgat), kiraz (Çanakkale), kiraz, şeftali (Balıkesir), fasulye (Bursa)

Haziran: Günebakan, sarımsak, pancar (Aksaray), kiraz (Adana), sarıerik, lamba karpuzu, kavun (Sazak), enginar (Sakarya), kayısı (Manisa), kayısı, karpuz (Iğdır), şeftali, elma (Çanakkale), domates ve görgüsüz (Bilecik), biber, bezelye, soğan (Bursa), sarımsak (Aksaray), soğan, sarımsak (Gaziantep)

Orak Ayı: Kayısı (Malatya), hububat (Konya), sebze ve ürün (Afyonkarahisar), üzüm (Mersin Ağacı), benzin mısırı, soğan (Sakarya), domates, biber (İzmir), domates, şeftali (Manisa), domates (Bitlis), biber, karpuz, marul, şeftali (Bilecik), domates, kumpir (Bursa), kiraz, bezelye (Afyonkarahisar) sarımsak (Kahramanmaraş), kayısı (Elazığ)

Ağustos: Fasulye, çükündür (Karaman), narenciye (Adana-Mersin Ağacı), fındık (Sakarya-Düzce-Samsun-Giresun-Kalabalık-Trabzon), üzüm (Manisa), günâşık, domates (Kayseri), nohut, günâşık, soğan, şeker pancarı (Yozgat), kumpir ve soğan (Amasya), lamba karpuzu-kavun (Muş), nohut (Kütahya), elma, badem, domates, biber (Balıkesir), haşhaş (Eskişehir), gündöndü (Bursa), arık fasulye (Konya), tohumluk ve eğlencelik gün çiçeği (Aksaray), fasulye (Karaman), domates (Kahramanmaraş), biber (Gaziantep), biber (Kilis), domates (Elazığ), görgüsüz, soğan, domates (Ankara)

Eylül: Gündöndü (Balkı), kumpir (Sivas), kumpir, elma, fasulye (Niğde), kumpir (Nevşehir), şekerpancarı ve nohut (Muş), şekerpancarı, cılız fasulye (Bitlis), darı, çükündür, gündöndü (Kütahya), Ceviz (Balıkesir), çükündür, domates (Eskişehir), ufuk ayçiçeği (Konya), biber (Kahramanmaraş), Şam Fıstığı (Gaziantep-Adıyaman), badem (Adıyaman)

Ekim: Zeytin (Sazak-Manisa-Çanakkale), marul, pırasa (Osmaniye), parafin kestane kabağı (Sakarya), şekerpancarı (Sakarya), güre fasulye (İzmir), şeker pancarı (Sivas), gün çiçeği (Muş), kumpir (Ekim), darı, gündöndü, soğan, patates, balkabağı (Eskişehir), pancar (Bursa- Konya-Aksaray-Karaman), nar (Adıyaman)

Son Teşrin: Turp (Osmaniye), kırmızı gözleme (İzmir), şeker hastalığı pancarı (Nevşehir), zeytin (Balıkesir), akdarı (Konya), Trabzon Hurması (Adıyaman)

Mesafe: Yeregeçen (Hatay), marul, pırasa (Osmaniye), pırasa (İzmir), çilek (Ziyalı), marul sıçandişi şeş (Bilecik)



Share: