Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, benzin sektöründe yaşanan sorunları yaptığı görüntülü matbuat açıklamasında değerlendirdi.
Millî Benzin Konseyi (USK)’nin, 15 Mayıs 2022 tarihinden itibaren sohbet etmek amacıyla soğutulmuş jale benzen tavsiye mektubu satma fiyatını litrede brüt 7,50 teklik adına belirlediğini hatırlatan Bayraktar, açıklamasını şöyle sürdürdü;
“Konsey yaptığı açıklamada; ‘jale benzen üretim maliyetinde muhteşem bire bir uymazlık olduğunda önümüzdeki süreçte etraf şartlarına göre tekrar yorum yapılacaktır’ dedi. Zaman bakımından üreticilerimizin eline kesintiler çıktıktan sonraları sayı farkı 7 liralık geçiyor. Gâh yerlerde ise bu fiyatın bile altında çiğ süt satılıyor.
Lüzum müstahsil örgütleriyle gelişigüzel gerekse Türkiye Tarım Odaları Birliği (TZOB) olarak yaptığımız açıklamalarla ‘istihsal maliyetlerinde kocaman artışlar olduğunu’ kamuoyuna duyurduk ve benzen fiyatlarının revize edilmesinin önemine dikkat çektik.
Zaman parite, beklentimiz olan 1,5 seviyelerinden çok uzakta, 1 civarındadır. Üreticimiz bir kilo benzin satarak fakat bir kilo yemleme alabilmektedir. Bu uzanım sürdürülebilir değildir.
Yıpranmamış sezonda yonca ve mısır silajı üzere anif ağızotu maliyetleri üstelik yükseldi. Öte yandan üreticilerimizin yegâne maliyeti yemleme birlikte değildir. Serencam günlerde tıpkısı cirim düşüş yaşansa bile mazota, elektriğe, işçiye, nakliyeye, ilaca bindirim geliyor.
Üreticilerimiz çıktı ne önünü görebiliyor hangi da geleceğini planlayabiliyor. Yetkililerin ‘benzen fiyatları artırıldığında ağızotu fiyatları birlikte artıyor, bu yüzden süt fiyatlarında artışa gitmeyeceğiz’ şeklinde söylemleri bulunuyor. Bu gerekçeyle nereye büyüklüğünde süt fiyatları artırılmayacaktır? Krize giren benzin işletmeleri elbet ayağa kaldırılacaktır? Azalan istihsal lacerem artırılacaktır?
Sektörde işlerin bol gitmediğini elden biz söylemiyoruz. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri dahi bizi destekliyor. TÜİK’e göre son beş ayda sabık yılın bir dönemine bakarak toplanan kalın kafalı sütü miktarı yüzdelik 2,8, içme sütü üretimi yüzde 6,5, peynir üretimi ise yüzde 5,2 oranında azaldı.
Sanayiciler jale benzen bulmakta, marketler ise benzin ve benzin ürünlerini satmakta kalın yaşıyor. Hem istihsal hem üstelik dilek ayağındaki daralma, sektördeki kısık sorunu gözler önüne seriyor. Asıl dava temenni ayağındaki daralma ortadan kalkınca yaşanacaktır. İşte o ant mütezayit talebi karşılayacak ehliyetli yapıt bulunamayacak, tüketiciler çokça yüksek fiyatlardan süt ve benzen ürünleri tüketmek zorunda kalacaktır. Buna yönelik mücehhez koyulmak zorundayız.”
Sütün üretimden pazarlamasına büyüklüğünde kim kül sürecin, doğrudan döviz kuruyla ilişkili olduğuna özen çeken Bayraktar, “dövizdeki fevk cepheli yeryüzü ufak bir hareketlenmede zincirin değme halkası dokunaklı maliyet artışlarıyla karşılaşıyor” diyerek, açıklamasına şöyle devam etti;
“Bu artışların üretime ve tüketime olası yıkmacı etkilerini azaltmaya müteveccih seçme cins hazırlık hayata geçirilmelidir. Akıbet dönemde ağızotu fiyatları o büyüklüğünde arttı kim, üreticilerimiz damızlıklarını kestirip doğrudan çıkarmaya, zihayat çekici hayvanları (düve) ise damızlığa çalmak hesabına besleyip kesime göndermeye başladı. Sahada damızlık hayvan kesimlerinin bibi bitmeme ettiğini daha çok kabul etmemiz gerekiyor.
Üreticilerimiz, ellerinde tuttukları hayvanlarına ise ‘daha beş altı yem, henüz birkaç süt’ diye verdikleri üretimlik yemini azalttılar, hayvanlarını istikrarlı beslemekten vazgeçtiler. Anne tehlike üstelik aha burada başladı. Muvazenesiz beslenmeye sınırlanmış namına maya hayvanlarda ahretlik hastalıkları ve üremeye müteveccih sorunlar artmaya başladı. Yani damızlıklar bir bir vasıtasız gidiyor, elde kalanlar ise maya vasfını kaybediyor.
Özetle sektörün üretim ayağında çokça ağırbaşlı kayıplar yaşanmaya başladı. Dengesiz beslek sonucu maya hayvanları er doğrudan tarh, buzağı alamama kadar ahval hem süt hem üstelik ten sektörünün geleceğini gözdağı ediyor. İlerleyen zamanlarda üreticinin damızlık hayvan ihtiyacı büyüklük içerisinden tam efsanevi bulunamadığı ve yurt dışından ise haddinden fazla pahalı olduğu üzere karşılanamayabilir. Maatteessüf yılların emeği olan damızlık hayvanları elde tutup, geliştirme noktasından kopma noktasına geldik.
Kamuoyunun şurası haddinden fazla bol bilmesini istiyoruz. Eğer ilerleyen zamanlarda ‘deri ve benzen ürünlerinde fahiş fiyatlar’ tartışılırsa bilin kim bu bir anda kaslı tıpkı dava olmadığı gibi çabucak da giderilebilmesi tür aynı sevgili değildir. Biz detaylı süredir bu konuyu dile getiriyoruz ama maalesef politikalar yemeden içmeden arızi oluyor.
Bundan Sonra üreticilerimiz, ‘sürdürülemez jale benzen fiyatları ve artan maliyetler nedeniyle sürekli değer temenni fail’ konumda olmaktan yoruldu. Efdal süt fiyatlarına ulaşmakta zorlanan, sağlıklı ve istikrarlı beslenememe riskiyle yüz yüze küsurat tüketicilerimiz de durumlarından memnun değildir.
Son bakımından;
Önceliğimiz damızlık hayvan kesimlerinin durdurulması, ağızotu başta almak için girdilerdeki fiyat artışlarına yönelik canlı tedbirlerin hayata geçirilmesi, üreticilere sürdürülebilir sağlık sağlanması, tüketiciye ise ulaşılabilir fiyattan azık sağlayacak politikaları hayata kılmak olmalıdır.
Bütün söylediğimizi ayrımsız posta elan tekrar etmek istiyoruz. Üretimin devam etmesi amacıyla evet çiğ süt fiyatları artırılmalı ya de ağızotu fiyatlarını düşürmeye ve taharri etmeye müteveccih tedbirler alınmalıdır. Besin Komitesi’nin yemleme fiyatlarındaki artışların umulur etkilerini önlemeye yönelik aynı posta haritası belirlemiş olmasını dahi olumlu buluyoruz. Değme ne kadar detayları sektör paydaşlarıyla paylaşılmamış birlikte olsa bizce üreticilerin elindeki sağılan hayvan sayısı bellidir. Üreticinin ne kadar benzin ürettiği üstelik, efsanevi başına tüketilen yoğun yem miktarı da bellidir. Nedeniyle bu veriler ışığında aykırı kontroller dahi yapılarak üreticiye yem desteği verilebilir ve olası suistimaller önlenebilir.
Burada heybetli iki dideban vardır; Birincisi desteğin üreticiyi istiğna edecek miktarda verilmesi, ikincisi ödemelerin her ayın böylecene üreticinin hesabına geçmesidir. Verilecek bu destekle benzin/yem paritesinin ülküsel parite olan 1,5 seviyelerinde olması sağlanmalıdır.”
Süt heveslendirme prim ödemelerinin 4 kamer geriden geldiğini tamlayan TZOB Umumi Başkanı Bayraktar, üreticilerin en son Mart ayına ilgilendiren desteği aldığını açıkladı. Bayraktar, açıklamasını şöyle sürdürdü;
“Böylesi çokça geriden gelen tıpkısı desteğin etkisi üstelik sınırlı olacaktır. Kaldı ki 20 kuruşluk destek hangi üreticiyi isteklendirme etmekte hangi bile sektörü pusat altına almakta etkili olmaktadır. Destek artırılmalı, ödemeler erkene çekilmelidir.
Çiftçiler ürünlerini maliyetlerinin üzerinde satamadıkları takdirde, meydan istikrarından ve üretimde sürdürülebilirlikten bahsedemeyiz.
Süt üretiminde on paralık kimse bir şaşırtıcı beklemesin. Türkiye’birlikte sütün nazik ayrımsız kısmı, çiftçilerimizi kırsalda tutan, süfli aile işletmeleri marifetiyle üretilmektedir. Bu sektörü ayakta tutan aile işletmeleridir. Üreticilerimiz servet kazanamadıkları anda üretimi bırakıp şehirlere kafile ediyor, kafasız dönüşleri bile kabil olmuyor. Sunu büyük kayıp de işi alim nitelikli elemanların kaybedilmesi oluyor. Ülke tarımının geleceği karı işletmelerinin ayakta kalmasına bağlıdır. Bunu unutmayalım.
Gıda enflasyonu ile mücadelede istihsal artışına elan çok önem atfetmek gerekiyor. Süt fiyatlarını baskılayarak enflasyonu önlemeye hizmet etmek üretimin azalmasıyla gelişigüzel daha yüksek enflasyon namına bize ferasetsiz dönecektir.
İthalatla ülkeyi doyurma imkanı yoktur. Bunu görmezden gelemeyiz. Tarım sektörü dünyada yer stratejik devir haline geldi. Elimizde hangi var ne yoksa vererek üreticiyi desteklemekten, üretimi artırmaktan başka çıkar yol yoktur. Bunu başaramazsak gıdayı tüketicilerimize ulaştıramayacağız.”
TZOB Başkanı Bayraktar’dan kar marjı açıklaması
TZOB: Çiftçinin güven borçları faizsiz ertelenmeli
TZOB: Ülkemiz topraklarını verimli kullanamıyoruz
TZOB: Girdi fiyatları makul düzeylere çekilmeli
