Çankırı Karatekin Üniversitesi (ÇAKÜ) tarafından başlatılan gece kuşu halkalama çalışmaları ile Türkiye’deki yarasaların göç güzergahı, iklim değişikliğinin yarasalar üzerindeki etkisi, beslenme, tenasül, hayat döngülerinin takibi kabil veriler elde edilecek.
ÇAKÜ Eldivan Sağlık Hizmetleri Çığır Yüksekokulu Mekân Sağlığı Programı öncülüğünde, ÇAKÜ Yaban Hayatı Uygulama ve Araştırma Merkezi (YABAM) koordinasyonunda yarasalar üzerine daha çok vukuf edinebilmek üzere halkalama çalışması başlatıldı.
Çalışmaya, teşrinisani ayında Köyceğiz Dalyan Hususi Mekân Koruma Bölgesi’ndeki Rum Sigala Ormanları’nda yaşam alanı oluşturan gâh yarasaların halkalanmasıyla başlandı.
ÇAKÜ Çandır Hayatı Aplikasyon ve Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Tarkan Yorulmaz, AA muhabirine, yarasaların, kutuplar aut dünyanın her durumunda yayılan çeşitler olmasına karşın haklarında haddinden fazla bir iki özdek aşina canlılar olduğunu söyledi.
Yarasaların Türkiye’bile memeli faunası içre yer canlı ikinci grubu oluşturduğunu belirten Yorulmaz, “Mukaddema yapılan çalışmalarda artık ne bölgede tünedikleri, ne tür çeşitliliğine sahip oldukları kabil sistematik araştırmalara odaklanılmıştı. Sonuç dönemde ÇAKÜ merkezli çalışmalarla yarasaların ekolojik rolleri üstüne odaklanmaya çalışıyoruz. Bizler ÇAKÜ Karışık Hayatı Aplikasyon ve Araştırma Merkezi’nin öğretim üyeleri ve araştırmacıları olarak yarasaların Türkiye’deki ekolojik rollerini, ekolojik davranışlarını ortaya koyacak mürşit icraat yapıyoruz.” dedi.
Yarasa halkalaması Türkiye’birlikte ilk defa ÇAKÜ öncülüğünde yürütülüyor
Yarasalarla ilgilendiren birçok araştırı yaptıklarını dile getiren Yorulmaz, şöyle devam etti:
“Yarasaların halkalanması başlığı, Türkiye’dahi ilk kez gene ÇAKÜ öncülüğünde hesaplı degaje şümullü tıpkısı say. Burada tığ yarasaların ulusal anlamda göç hareketliliğini anlamaya çalışıyoruz. Için çok az husus bildiğimiz yarasaların göçleriyle ilişkin ulusal ayrımsız ağ oluşturmaya çalışıyoruz aslında. Bu halkalamalarda elde edeceğimiz et kafalı bildirimlerle biz yarasaların hangi ekolojik ve yankı-coğrafik bölgeleri hangi dönemlerde yeğleme ettiğini, bunun altında yatan nedenlerini, iklimsel mi caize kaynaklı mı olduğu gibi yanıtları ortaya koyarak ihtimal sonuç dönemde artık konuşulan abuhava değişikliğinin yarasaların hareketliliği üzerindeki etkisini detaylı vadede anlamamızı sağlayacak veriler elde etmiş olacağız. Bu halkalar üzerinde Çankırı Karatekin Üniversitesinin kısaltması ÇAKÜ ve TR kodu ile beraber bir numara serisi olacak. Bu halkalar ilerleyici dönemlerde henüz fazla yarasa bireyine uygulanarak, tabiatıyla tığ bunları artırarak Türkiye’nin değişik yerlerinden bu bulguların dümbelek dönüşlerini almaya başlayacağız. Bunların ekolojik analizlerini akabinde detaylı vadeli namına ortaya koymuş olacağız.”
Ekolojik koşullarda uzunca yıllar farklı tehditleri bertaraf edebiliyor
Eldivan Afiyet Hizmetleri Patika Yüksekokulu Dr. Öğr. Üyesi Okan Ürker birlikte yarasaları incelerken farklı disiplinleri tıpkı araya getirdiklerini ifade etti.
Halkalama çalışmalarının ayrıntılı vadede takip çalışmaları olduğunu, yarasalar özelinde dünyada uzun yıllardır yapılan benzeri maharet olduğunu belirten Ürker, “Bu yılın başında Gün Doğusu Afrika ülkelerinden Ruanda’üstelik 40 sene evvel halkalanmış bire bir yarasa bireyi ile beş altı hafta önceki de Rusya’nın Sibirya bölgesinde 41 yıl ilk halkalanmış tıpkı bambaşka yarasanın bulunduğu kaydedildi. Bu kadar amiyane canlının 41 yıl süresince doğada yaşayabildiğini, ayrımlı alanları farklı şekillerde kullanabildiğini ve bu büyüklüğünde ekolojik koşullarda uzunca yıllar boyunca farklı tehditleri üstelik bertaraf edebildiğini görüyoruz.” diyerek konuştu.
Türkiye’bile halkalama çalışmalarının bu sene başladığını, önce olarak Köyceğiz Dalyan Hususi Çevre Himaye Bölgesi’ndeki Küçük Asya Sigala Ormanları’nda 6 bireyin halkalandığını aktaran Ürker, kısaca 5 sene evvel Bursa Uludağ’da, Çanakkale’bile, Yozgat Çamlığı Milli Parkı’nda, Ankara Kızılcahamam Soğuksu Milli Parkı’nda yerleştirilen gece kuşu yuvaları üstünde bu çalışmaları yaptıklarını, detaylı yıllar bitmeme etmesi planlanan çalışmaları, yetiştirdikleri öğrencilerin sürdüreceğini dile getirdi.
İlk etapta 1500 gece kuşu halkalanacak
ÇAKÜ’nün yarasalar özelinde etraflı vadeli etkisi olabilecek bir çalışmaya kandil tuttuğunu tabir fail Ürker, şunları kaydetti:
“Türkiye’birlikte 39 yarasa türümüz var. Bunlardan sadece biri yemiş ile beslenen ve vücudunun iriliğinden ufuk halkalama yapılmayan tıpkısı gece kuşu türü olduğundan ülkemizde geriye mütezayit 38 türü halkalayabileceğiz. Tığ da 38 asıl odağında farklı habitatlarda, ahenktar namına izlediğimiz sahalarda henüz evvelce yerleştirdiğimiz gece kuşu kutularında tüneyen bireylere ve kolonilere evet üstelik uyumlu takip ettiğimiz mağaralardaki kolonilere ilk etapta elimizde kâin 1500 halkayı 1-2 yıl içerisinde takmış olmayı planlıyoruz. Devamında elde edilen verilerin analizine göre, halkalama programımızı tafsilatlı yıllar süresince bitmeme ettireceğiz.”
