Çanakkale Savaşı’nın gazi kaleleri ayağa kaldırıldı

ÇANAKKALE Çanakkale Savaşları sırasında boğazın güvenliğinde çokça önemli yer markajcı Gelibolu Yarımadası’ndaki Seddülbahir, Kilitbahir ve Bigalı kaleleri, yapılan restorasyonlar ile yeniden ayağa kaldırıldı. Restorasyonu tamamlandıktan bilahare, Türkiye’nin geçmiş ateş parçası müze kalesi yerine ziyarete açılan Kilitbahir Kalesi ve Bigalı Kalesi’nin arkası sıra Seddülbahir Kalesi üstelik Cumhuriyetin 100’üncü yıldönümünde 18 Mart 2023 tarihinde ziyaretçilerini ağırlamaya hazırlanıyor. Savaş yorgunu gazi kaleleri gezecek olanlar, ‘Çanakkale Geçilmez’ destanının yazıldığı tarihin sunu hunriz savaşının izlerine şahitlik edecek. Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir, Çanakkale’nin kaleler şehri olduğunu, Çanakkale’nin kaleleri tarihe şehadet etmiş, tarihi mekanlar, gazi mekanlar olduğunu söyledi.

Türlü kültürlere sülale sahipliği eden Çanakkale kenti ve boğazı, jeopolitik önemi zımnında çağ boyunca bilcümle Avrupa ve Rum Yakasında yaptırılan kalelerle korundu. Tarihin genişlik kanlı savaşları ortada vadi kayran ve Mehmetçiğin kahramanlığı sebebiyle ‘Çanakkale Geçilmez’ destanının yazıldığı Çanakkale Savaşları’nda, Gelibolu Yarımadası’ndaki Seddülbahir, Kilitbahir ve Bigalı kaleleri da boğazın güvenliğinde çok şanlı cila oynadı. 108 sene önceki yedi düvele cebin Mehmetçik ile bu arada karşı koyan kaleler, çıkıntı eden heyetiyle atışlarıyla gazi oldu. Savaşın yanında coğrafi şerait nedeniyle şaşkın sakıt kaleleri ayağa gidermek için ise Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı adeta bire bir seferberlik başlattı.

Türkiye’nin önceki hayatiyetli kale müzesi Kilitbahir Kalesi

Restorasyonu 7 yıl süren Kilitbahir Kalesi, Türkiye’nin ilk zinde müze kalesi kendisine 18 Mart haset 2018 tarihinde Cumhur Reisi Recep Tayyip Erdoğan tarafından ziyarete açıldı. Fatih Hükümdar Mehmet aracılığıyla 1462-1463 yıllarında boğazın sunma dar yerindeki Kilitbahir Köyü’nde yaptırılan üç yapraklı yonca biçimindeki kale, ihtişamlı görüntüsüyle boğazdan sabık gemileri selamlarken, ziyaretçilerini üstelik kahramanlıklarıyla gururlandırıyor. Kilitbahir Kalesi’ndeki Zerrin Kule ve 7 kattan oluşan Anne Kule’üstelik, Piri Reis’in hayatından kermen içindeki günce sevimli, Osmanlı kalelerinin mimarisinden savunmasına, ticaretten ibadete büyüklüğünde değme özdek, bugünün teknolojisiyle ziyaretçilere anlatılıyor.

Bigalı Kalesi

Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Kayran Başkanlığınca, 1807 yılında Hükümdar III. Dosdoğru döneminde yapımına başlanan ancak Şehriyâr II. Mahmut döneminde ve 1820 yılında tamamlanan, 108 yıl önceki Çanakkale Savaşları sırasında ‘3. Kolordu Esliha (Silah) Tamirhanesi’ yerine mergup 203 almanak tarihi Bigalı Kalesi ayağa kaldırıldı. Kayran Başkanlığı vasıtasıyla 2017 yılında Bigalı Kalesi Restorasyon, Yer Düzenlemesi ve Sergileme- Tertip Uygulama İşi başlatıldı. 5 sene süren çalışmaların ardından 2022 yılında Çanakkale Kişmiri Savaşları’nın 107’nci yıldönümünde 24 Nisan tarihinde Hars ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy yoluyla açılışı gerçekleştirildi.

Seddülbahir Kalesi

Çanakkale Boğazı’nı salmak isteyen kesim devletlerinin gemilerinden atılan bütünüyle mermileri ile balaban hasar alan Tarihi Gelibolu Yarımadası’ndaki Seddülbahir Kalesi, aradan sabık benzeri asırlık devir diliminde tabiat şartları dolayısıyla beis gördü. Turşu haldeki kaleyi ayağa kaldırıp, boş gelgel müzesi haline vermek amacıyla Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Kayran Başkanlığı’nca 2015 yılında başlatılan yenileme ve belde düzenlemesi çalışmalarında ise sona gelindi. İstanbul Ustalık Üniversitesi ve Kaç Üniversitesinin öğretim üyelerinin katıldığı Bilimsel Istişare Heyeti yapılan restorasyon uygulamaları esnasına yapılan kazı bilimsel kazılarda farklı niteliklerde kalkmak üzere çoğunluğu askeri çekişme malzemesi olan 45 bin 477 eserin envanter çalışmaları devam ediyor. Bu çalışmalarda Seddülbahir Kalesi Müzesi tamamlandığında, ziyaretçiler kalenin 17. yüzyıldan bugüne kadar kim tarihi üzerine bilgilendirilecek. Çanakkale Savaşları’nın evvel şehitlerinin düzlük aldığı kabristanı görüşme yazar, 1915 Çanakkale Savaşları’nın bu kalede yaşanan kısımlarını, o dönemin çekişme malzemelerini, belgelerini inceleyebilecek. Müze uygulamaları, sergileme tanzim, mülhak yapılar, elektromekanik, tenvirat, zir çatı ve peyzaj işlerinin böylece belirtik hava müzesine dönüşecek olacak Seddülbahir Kalesi’nin Cumhuriyetin 100’üncü yılında Çanakkale Deniz Zaferi’nin kutlanacağı 18 Mart 2023 tarihinde ziyarete açılması planlanıyor.

Çanakkale’nin kaleleri tarihe şahitlik etmiş, hem tarihi mekanlardır, hem dahi gazi mekanlardır

Çanakkale’nin kaleler şehri olduğunu tamlayan Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir, “Çanakkale kaleler şehridir. Çanakkale’nin kaleleri tarihe şehadet etmiş, hem tarihi mekanlardır, hem de gazi mekanlardır. İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı’nın güvenliğini, nedeniyle büyüklük güvenliğini sağlayan haddinden fazla koskocaman defans yapılarıdır. Çanakkale Savaşları’nda büyük işlev görmüşler ve hepsi gazi olmuş mekanlardır. Bütünü ecdadımızdan, tarihimizden bize dirilik olan tarihi mekanlardır, haddinden fazla kocaman yapılardır. Çok cesim olaylara şehadet etmişlerdir. Bu ülkenin, bu toprakların vatan yapılması noktasında, o Çanakkale Destanı’nın yazıldığı zamanlarda çokça yetişkin fedakarlıklara, büyük olaylara tanıklık etmişler. Çokça iri kahramanların bacak izlerinin, hatıraların olduğu tarihi mekanlardır. Ruz Alan Başkanlığı kendisine biz Çanakkale’deki bu gazi mekanları, gazi kalelerin restorasyon sürecini başlattık. Bunların hepsini bir dallı güllü kermen müze haline dönüştürdük” dedi.

Gazi kaleleri ayağa kaldırma işlemine Kilitbahir Kalesiyle başladıklarını tabir eden Alan Başkanı İsmail Kaşdemir, “Kilitbahir Kalesi, Fatih Odalık Mehmet’in yadigarı, Çanakkale Savaşları’nın o gazi mekanı, haddinden fazla makro ve güzel tıpkısı yenileme sürecinden sonradan ayrımsız kermen müze namına şuanda Çanakkale Ruhu’nun hissedildiği bu topraklarda, gelen ziyaretçimize hizmet vermeye başlamıştır. Tezelden akabinde Bigalı Kalesi kim Çanakkale Savaşları sırasında o Mehmetçiğin mavzerlerinin, silahlarının onarım edildiği, zırh tamirhanesi yerine kullanan Bigalı Kalesi geçtiğimiz yıl ziyarete küşade ve tıpkısı kale müze namına bile bakım vermeye başlamıştır” diye konuştu.

Seddülbahir Kalemizi inşallah 18 Mart 2023 tarihinde hizmete açacağız

Gazi kaleleri ayağa ahzetmek üzere devam eden çalışmalar çerçevesinde son yerine Seddülbahir Kalesi’nde restorasyon çalışmalarının bitmeme ettiğini hatırlatan Kayran Başkanı İsmail Kaşdemir, sözlerine şöyle devam etti: “Seddülbahir Kalemizi inşallah 18 Mart 2023 tarihinde hizmete açacağız. Seddülbahir Kalesi kim, 4’üncü Mehmet Yadigarı, Hatice Turhan Hükümdar’ın yadigarı tıpkısı gazi mekan, tarihi mekandır. Aynı zamanda Çanakkale’nin geçmiş şehitlerinin verildiği mekandır. Bu gazi kaleler, tarihi mekanlar önceki tarihten bize emanettir. Ecdadımızdan bize miras kalmıştır. Çanakkale Savaşları sırasında bile çokça cesim olaylara tanıklık etmişlerdir. Burada çok balaban kahramanlıkların yaşandığı, Çanakkale Destanı’nı yazan o balaban kahramanların fut izlerinin, hatıralarının olduğu gazi mekanlardır. Biz Çanakkale Tarihi Kayran Başkanlığı olarak dahi o şişman fedakarlığın, Çanakkale Ruhu’nun ati kuşaklara aktarılması noktasında bize kalan hep bu ecdat yadigarı emanetleri, tarihi mekanları ayağa kaldırarak, hizmeti sunuyoruz. Gelen ziyaretçilerimizde bu toprakları kuşkusuz yurt yapıldığını, ne fedakarlıklardan sonraları Cumhuriyeti’mize ulaştığımızı ve Çanakkale Savaşları’nın, Çanakkale Zaferleri’nin elbette kazanıldığını henüz mebzul anlamış oluyor. Kısacası, Çanakkale Ruhu’nu elan iyi hissetmiş oluyorlar. Tığ Tarihi Alan Başkanlığı adına temas antlaşma tarihimize, ecdat yadigarı tarihi mekanlarımıza, gazi mekanlarımıza, kalelerimize, tabyalarımıza, siperlerimize ehil çıkacağız. Zira banal bizim tarihimiz çokça balaban tıpkısı tarihtir. Tarihimizde kızıl sayfalar vardır. Nazik kahramanlıklar, şişman fedakarlıklar vardır. Tığ dahi o nazik fedakarlıkların, kahramanlıkların torunları adına bu atalar yadigarı mekanlara seçkin antlaşma ehil çıkacağız. Bilcümle Türk Milleti’nin evlatlarını, Çanakkale Ruhu’nu hissetmeye çağırma ediyoruz. Çünkü Çanakkale ortak paydamızdır, Çanakkale kuma değerimizdir ve Çanakkale Cumhuriyeti’mizin önsözüdür. Halas Savaşı’na giden yolların, Cumhuriyeti’mize giden yolların başlangıcıdır ve elbette kim Cumhuriyeti’mizin kurucusu, Kurtuluş Savaşı’mızın Başkomutanı ve Çanakkale’mizin de yiğit ve yenmiş Komutanı Gazi Mustafa Eksiksizlik Atatürk’ün da tarih sahnesine çıktığı yerdir.”