Osmanlı İmparatorluğu’nun bildirme uzun müddet tahtta küsurat padişahı Kanuni Hükümdar Süleyman Han’ın vefatının üzerinden 456 yıl geçti.
AA muhabirinin kaynaklardan derlediği bilgilere bakarak, babası Osmanlı İmparatorluğu’nun 9’uncu padişahı Ağır Sultan Mevsuk, annesi Ayşe Hafsa Odalık olan Padişah Süleyman Konak, 6 Son Teşrin 1494’te babasının mutasarrıf olduğu Trabzon’da doğdu.
Çocukluk yılları Trabzon’dahi geçen 1. Süleyman, veri, diyanet, askeriye ve edebiyat alanlarında eğitim bilimi almak için Topkapı Sarayı’nda bulunan Enderun’a gönderildi.
Saruhan alem beyliğine 1513 yılında atanan Sultan Süleyman Han, babası 1. Namuslu’in 22 Eylül 1520’de ölümü üstüne İstanbul’a gelerek, 30 Eylül 1520 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu’nun padişahı olarak tahta artık.
Kaynaklarda saha düzlük bilgilere göre, Venedik Elçisi Bartolomeo Contarini, kullanılmamış tahta çıkan 1. Süleyman’ı “26 yaşında, tafsilatlı ancak sırım üzere ve büyükler görünüşlü. Boynu biraz aşkın ince, yüzü vurgun, burnu kartal gagası kabilinden kıvrık. Hayalet kadar bıyığı ve siftinlik bir sakalı var. Cildi az buçuk dem olsa dahi yüzü berenarı görklü. Derisi solgunluğa eğimli. Fikirli bire bir hükümdar olduğu söyleniyor ve cümle onun saltanatının berceste olacağını umuyor.” diyerek tanımladı.
İlk seferine gelişmemiş tıpkı sürede imdi
Padişah Süleyman Konak, kara tahta çıktıktan sonradan önceki seferini, 18 Mayıs 1521’bile Macaristan Krallığı’nın hakimiyetindeki Belgrad’a yaptı. Belgrad’ı Osmanlı topraklarına katan Sultan Süleyman Han, bir ahir seferini ise Akdeniz’da hakimiyet inşa etmek açısından cesim olan Rodos Adası’na düzenledi.
Rodos seferini başarıyla bitiren 1. Süleyman, misil dönüşünde çocukluk yıllarından beri arkadaşı olan başmaklık odabaşı Pargalı İbrahim’i 27 Haziran 1523’te sadrazam kendisine atadı.
Osmanlı İmparatorluğu’nun Akdeniz’deki etkisini tasarruf etmek üzere 1532’üstelik Barbaros Hayreddin Ağır’yı Donanma-yı Humayun’un başına getiren Kanuncu Şehriyâr Süleyman, devlete cebin çıkan isyanları destekleyen Safevilere yönelik Irakeyn Seferi’ni düzenledi. Kez esnasında geçmiş Tebriz’e arkası sıra Bağdat’a giren 1. Süleyman, seferdeki akamet ve ev içinde çekişmeler sebebiyle Pargalı İbrahim Ağırbaşlı’yı 15 Mart 1536’bile idam ettirdi.
Osmanlı’nın Akdeniz’deki hakimiyeti güçlendi
Barbaros Hayreddin Vakarlı’nın komutanlığını yaptığı Osmanlı donanması ile Cenevizli Amiral Andrea Doria’nın kumandasındaki Haçlı donanması ortada güzeşte Preveze Bahir Savaşı, 1536’üstelik zaferle sonuçlandı. Osmanlı İmparatorluğu’nun bu savaştan zaferle çıkması, Akdeniz’deki hakimiyetinin güçlenmesine etki etti.
1. Padişah Süleyman’ın iri oğlu Şehzade Mustafa, doğu seferindeki babasını Konya Ereğlisi’nde, 6 Ekim 1553 tarihinde sahne olmak istedi. Kanuni Padişah Süleyman, kara tahta teslim etmek istediğine dair söylentiler bulunan oğlu Mustafa’yı kendisinin huzuruna çıkmak için girdiği otağda idam cezası ettirdi. Melik Süleyman Konak’ın sökel olan oğlu Cihangir üstelik Halep’te seferdeyken 27 Teşrinisani’birlikte ölüm etti.
Kanuni Sultan Süleyman’ın kişi hesabına Mimar Sinan’a düz yazı ettirdiği Süleymaniye Camii’nin yapımı kestirmece 6 sene sürdü. 7 Haziran 1557’da yapımı tamamlanan caminin açılışını, 1. Süleyman cuma namazı namazını burada kılarak yaptı.
Fransa Kralı 2’nci Henri, 30 Mesafe 1557’birlikte, Habsburg’lar ile yaklaşık 6 yıl süren cidal nedeniyle 1. Süleyman’a betik yazarak yardım istedi.
Turgut Reis Bey ve Piyale Ağır kumandasındaki Osmanlı donanması 1558’birlikte yola bundan sonra. Bunun üstüne İspanya Kralı 2. Felipe, Osmanlı Devleti’nin elindeki Trablus’u almak için Papa 4. Paulus’tan yardım murat etti. İspanyol İmparatorluğu, Venedik Cumhuriyeti, Papalık Devleti, Ceneviz Cumhuriyeti, Savoie Dükalığı ve Malta Şövalyeleri’nden oluşan armada, 10 Gücük Ay 1560’ta Trablus’a akilane yola bundan sonra. 7 Mart’ta Cerbe Adası’nı düzlük donanmanın, burada kale nesir ettirmeye başladığı esnada Osmanlı donanması 11 Mayıs’ta Cerbe’ye geldi. Çevre beyninde gerçekleşen deniz muharebesi, Osmanlı İmparatorluğu’nun zaferiyle sonuçlandı.
Hürrem Odalık’ın vefatı
Kanuncu Sultan Süleyman’ın hayatını etkileyen bire bir ahiret yolculuğu dahi birbirlerine sevgileri birçok edebi esere konu olan eşi Hürrem Hükümdar’ın 1558’deki vefatı oldu.
Osmanlı Devleti’nin Hükümdarı 1. Süleyman aralarında kavga olan oğulları Şehzade Bayezid ve Şehzade Mevsuk’in simge yerlerini Amasya ve Konya’ya taşıdı. Konya Ovası’nda iki cömert ortada güzeşte savaşı Şehzade Gerçek kazandı.
Yenilgiyle Amasya’ya dönen Şehzade Bayezid, babasının sefer hazırlıklarını öğrenince Safevilere sığındı. Kanuncu, Bayezid ve oğullarını almak amacıyla Şah Tahmasb’a hamile miktarda dünyalık ödeyerek Kars Kalesi’ni bıraktı. Şah Tahmasb vasıtasıyla Osmanlı’dan görevlilere teyit edilen Bayezid ve oğulları, 23 Temmuz 1562’de idam cezası edilip Sivas’ta defnedildi.
Son seferi öncesi Eyüp Melik Türbesi’nde dua etti
Kanuncu, 1565’teki Malta kuşatmasından hezimetle dönülmesinin ardından Osmanlı Devleti’nin batıdaki bozulmuş izlenimini düzeltmek üzere yıpranmamış tıpkı askeri harekat kararı aldı.
Bir daha göremeyeceği İstanbul’dan Eyüp Sultan Türbesi’nde dua ederek ayrılan 1. Süleyman, ordusuyla gelişigüzel Zigetvar’a gitti.
Gut (nikris) hastalığıyla uğraş eden 72 yaşındaki Melik Süleyman Konak, ordunun başında şahsen bulunduğu 13. seferinde, Zigetvar Kalesi’nin kuşatılmasından bire bir aktarılma öncesinde, 7 Eylül 1566’üstelik vefat etti.
Vefatı gizlendi
Kanuncu’nin ölümü, seferin gidişatının tehlikeye girmesi ihtimali sebebiyle belirsiz tutuldu. Kuşatma boyunca naaşı, tahtın altına gömüldü. Kalenin 42 günlük uğraş böylece fethedilmesiyle alay malay tahta geçecek olan 2’nci Yakınlarında’e olgun verildi. Osmanlı Devleti’nin eskimemiş padişahı ikinci Harbi’in Belgrad’a gelmesinin ardından Kanuni’nin ölümü resmi adına duyuruldu.
Osmanlı’birlikte kısaca 46 yıl tahtta küsurat hükümdar, kılınan cenaze namazının peşi sıra Süleymaniye Camii’nin içerisinde düz alan türbeye defnedildi.
Osmanlı Devleti’nin sunu ayrıntılı süre görev fail ve genişlik çokça sefere çıkan padişahı kendisine kaynaklarda vadi kayran Kanuni, Batı’de “Kocaman Süleyman” ve “Nazik Türk” kendisine anılıyordu.
Kanuncu dönemindeki gelişmeler
Kanuni, padişahlığı boyunca 6 milyon 557 bin kilometre olan Osmanlı Devleti toprağını 14 milyon 983 bin kilometreye çıkardı.
Kendisinden ilk egemenlik sürmüş 9 padişahın kararlarını toplayan 1. Süleyman, tek tıpkısı kanunname yayımladı. Bazı kaynaklara bakarak, Melik Süleyman Han’ın “Kanuncu” olarak anılmasının nedeni adına kanunlara vabeste olması ve inceden inceye takip etmesi gösteriliyor.
Babası Müşkül Şehriyâr Rast vasıtasıyla yapımına başlanan 1. Selim Külliyesi’nin yapımını tamamlatan Kanuni, oğlu Mehmed için Şehzadebaşı Camii’ni mensur ettirdi. Kızı Mihrimah Hükümdar amacıyla Üsküdar’daki Mihrimah Melik Camii’ni yaptıran 1. Süleyman, hastalığı dolayısıyla emrihak eden oğlu Cihangir için bile Cihangir Camii’ni yaptırdı.
İstanbul’daki su ihtiyacının artması zımnında akarsu tesislerini yenileyerek, kırkçeşme akarsu sistemini kurduran Kanuncu, ordunun sefere çıkarken geçmesi için Büyükçekmece’dahi kâin köprüyü üstelik Mimar Sinan’a inşa ettirdi.
İstanbul’a birçok işaret bırakan Kanuni, ayrıca Osmanlı toprakları üzerinde haddinden fazla sayıda mimari yapıya imza attı.
Kanuncu, tıpkısı zamanda çarpışma ganimeti yerine getirdiği eserlerle, Osmanlı’nın kitabevi kültüründe etkili olmasıyla da bilinmekteydi.
Melik Süleyman’ın döneminde, Osmanlı’de eğitimde teceddüt sürecine gidildi. Medreselerdeki yetişek iki aşamaya ayrıldı. Bu kapsamda, Sahn-ı Seman medreselerinde ülfet, teoloji ve yazın dallarında, Süleymaniye medreselerinde ise aritmetik ve tıp alanlarında yetişek verildi.
Edebi eserleriyle yöre planda
Padişahların zarfında şair kimliğiyle civar plana sâdır ve “Muhibbi” mahlasını kullanan Kanuni’nin divanında 2 bin 779 gazel bulunuyor. Kanuncu ayrıca tarihte, en çokça gazel kaleme almış emanet namına üstelik biliniyor.
